Η άρτια λειτουργία και κατάσταση των φωτιστικών σωμάτων ενός αυτοκινήτου επιβάλλεται για λόγους ασφάλειας όπως και η σωστή χρήση τους σύμφωνα με τον ΚΟΚ.
Τα φώτα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος στην σχεδίαση και τον εξοπλισμό ενός αυτοκινήτου, ενώ βάσει νομοθεσίας δεν επιτρέπεται σε κανένα όχημα να κυκλοφορεί σε δημόσιο δρόμο αν δεν φέρει εκ κατασκευής φωτιστικά σώματα και στα δύο άκρα του.
Τα φώτα ενός αυτοκινήτου και η λειτουργία τους παίζουν φυσικά καθοριστικό ρόλο στην οδική ασφάλεια. Βρίσκονται εκεί για να υποβοηθούν τον οδηγό σε συνθήκες οδήγησης με μειωμένο φωτισμό περιβάλλοντος -για παράδειγμα τη νύχτα-, για να ενημερώνουν τους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου για τη θέση και την κατεύθυνση του οχήματος αλλά και για τις προθέσεις αυτού που κάθεται πίσω από το τιμόνι.
BUY NOW
Σύμφωνα με τον ελληνικό ΚΟΚ, οι οδηγοί των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν την ημέρα δεν είναι υποχρεωμένοι να έχουν κάποιο φως αναμμένο. Από την άλλη, τη νύχτα, οι οδηγοί αυτοκινήτων υποχρεούνται να θέσουν σε λειτουργία -αν δεν γίνεται αυτόματα από το αυτοκίνητο- τη «μικρή σκάλα», η οποία είναι γνωστή και ως φώτα θέσης, αλλά και τη μεσαία που την γνωρίζουμε και ως φώτα διασταύρωσης.
Παράλληλα, τα αυτοκινητα που κυκλοφορούν σε δημόσιο δρόμο απαγορεύεται να έχουν φώτα κόκκινου χρώματος μπροστά, ή λευκά πίσω, με εξαίρεση εκείνο για την όπισθεν.
Με τα φώτα θέσης σε λειτουργία γίνεται αντιληπτό το αυτοκίνητο από τους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου και εξίσου σημαντικά αντιληπτές γίνονται και οι διαστάσεις του. Πρέπει μάλιστα τα φώτα θέσης να είναι ορατά από απόσταση τουλάχιστον 300 μέτρων ώστε να είναι νόμιμα.
Επίσης, την ημέρα οι μοτοσυκλέτες και τα λοιπά μηχανοκίνητα δίκυκλα πρέπει υποχρεωτικά να έχουν σε λειτουργία τα «φώτα ημέρας» ή αν αυτά δεν υπάρχουν, να έχουν αναμμένα τα φώτα διασταύρωσης (μεσαία σκάλα).
Η μεσαία σκάλα των φώτων του αυτοκινήτου μπορεί επίσης να χρησιμοποιείται όταν ο οδηγός του αυτοκινήτου νιώθει ότι ο δρόμος δεν φωτίζεται όσο χρειάζεται για να του επιτρέψει να συνεχίσει την πορεία του με ασφάλεια.
Το παραπάνω σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος να περιμένει ένας οδηγός το απόλυτο σκοτάδι για να χρησιμοποιήσει την μεσαία σκάλα, αλλά από την άλλη η χρήση της βρίσκεται στη διακριτική του ευχέρεια.
Επίσης, ακόμη και αν είναι μέρα, μπορείτε να χρησιμοποιείτε, εκτός από τα φώτα θέσης και τα φώτα διασταύρωσης, εφόσον το απαιτούν οι συνθήκες. Για παράδειγμα μπορεί να υπάρχει έντονη νέφωση ή ακόμη και βροχόπτωση, οι οποίες να περιορίζουν σημαντικά την ένταση του φωτός του ηλίου.
Παράλληλα, ο ΚΟΚ αναφέρει την υποχρεωτική χρήση των φώτων θέσης στη περίπτωση που ένα όχημα βρίσκεται σε στάση ή έχει σταθμεύσει σε σημείο ενός δρόμου όπου η ορατότητα είναι ανεπαρκής για τους υπόλοιπους οδηγούς ή είναι νύχτα και ο δρόμος δεν φωτίζεται επαρκώς.
Από το παραπάνω εξαιρούνται τα οχήματα που βρίσκονται σε στάση ή στάθμευση σε οδούς κατοικημένων περιοχών με χαμηλή κυκλοφορία οχημάτων, αλλά και τα δίτροχα ποδήλατα, μοτοποδήλατα και μοτοσικλέτες χωρίς καλάθι, που βρίσκονται σε στάση ή στάθμευση στην άκρη του οδοστρώματος σε κατοικημένη περιοχή και δεν φέρουν μπαταρία.
Περιορισμούς στον οδηγό θέτει ο ΚΟΚ αναφορικά με τη χρήση των φώτων πορείας, τα οποία είναι γνωστά και ως η «μεγάλη σκάλα» γιατί παράγουν και την ισχυρότερη δέσμη φωτός σε σχέση με τις υπόλοιπες, η οποία φτάνει και σημαντικά μακρύτερα σε σχέση με τη μεσαία σκάλα.
Ο οδηγός απαγορεύεται να χρησιμοποιεί τη μεγάλη σκάλα όταν το οδόστρωμα φωτίζεται επαρκώς εντός αλλά και εκτός κατοικημένης περιοχής και όταν υπάρχει επαρκής φωτισμός για το οδόστρωμα σε απόσταση τουλάχιστον 100 μέτρων, μπροστά από το αυτοκίνητο.
Παράλληλα ο οδηγός θα πρέπει να βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση όταν χρησιμοποιεί τη μεγάλη σκάλα των φώτων και να φροντίζει για την έγκαιρη απενεργοποίησή της ώστε να μην «τυφλώνει» ή παρενοχλεί τους άλλους οδηγούς, ακόμη περισσότερο εκείνους που βρίσκονται στο αντίθετο ρεύμα.
Τα φώτα πορείας επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται επίσης για να μπορεί ο οδηγός να ενημερώσει τον οδηγό του προπορευόμενου οχήματος στην περίπτωση που θέλει να τον προσπεράσει, αλλά όχι και για να κάνει σινιάλο σε οδηγό που πλησιάζει κινούμενος στο αντίθετο ρεύμα.
Οι οδηγοί πρέπει να γνωρίζουν και πότε μπορούν να χρησιμοποιούν τα φώτα ομίχλης του αυτοκινήτου τους. Εφόσον υπάρχουν φώτα ομίχλης αυτά επιτρέπεται να είναι αναμμένα μόνο σε περίπτωση ομίχλης, χιονόπτωσης ή καταρρακτώδους βροχής, μόνα τους ή μαζί με τα φώτα διασταύρωσης, αλλά και σε κίνηση σε στενό ελικοειδή δρόμο ακόμη και αν δεν βρέχει, χιονίζει ή υπάρχει ομίχλη.
Για τα φώτα ενός αυτοκινήτου ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας παρουσιάζεται ιδιαίτερα αυστηρός στις ποινές και τα πρόστιμα που προβλέπει στη λανθασμένη χρήση της μεγάλης σκάλας που μπορεί να «τυφλώσει» τους άλλους οδηγούς ή να μην έχει θέσει σε λειτουργία τη μεσαία σκάλα τη νύχτα.
Τις ίδιες αυστηρές ποινές προβλέπει ο ΚΟΚ και για τη χρήση της μεσαίας και μεγάλης σκάλας ή των φώτων ομίχλης -ή κάποιο συνδυασμό αυτών- χωρίς να είναι ενεργοποιημένα τα φώτα θέσης.
Ανάλογα με την περίπτωση και τη σοβαρότητα της παράβασης η χρηματική ποινή ξεκινά από τα 200 και μπορεί να φτάσει έως και τα 700 ευρώ, με παράλληλη αφαίρεση του διπλώματος οδήγησης για έναν μήνα.
Για το σινιάλο και τη λανθασμένη χρήση των φώτων ομίχλης το πρόστιμο είναι μόνο διοικητικό και φτάνει τα 80 ευρώ, όπως και για τις υπόλοιπες φορές που τα φώτα ενός οχήματος δεν χρησιμοποιούνται σωστά, αλλά και για στην περίπτωση που δεν φωτίζεται η πινακίδα κυκλοφορίας του αυτοκινήτου.
Τέλος, 20 ευρώ είναι το πρόστιμο για τους οδηγούς σχολικού λεωφορείου και οχήματος μεταφοράς Ατόμων με Αναπηρίες (ΑμεΑ) που δεν χρησιμοποιούν τα αλάρμ όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η επιβίβαση ή αποβίβαση.