Σαν παιδί ενός… κατώτερου θεού αντιμετωπίζεται η λίμνη Κουμουνδούρου, από την οποία πολλοί περνούν, αλλά ελάχιστοι της δίνουν σημασία.
Οι περισσότεροι κάτοικοι της Αττικής γνωρίζουν για την ύπαρξη της Λίμνης Βουλιαγμένης που έχει χαρακτηριστεί τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλους, τη λίμνη Μπελέτσι στις ανατολικές πλαγιές της Πάρνηθας και τη λίμνη Μαραθώνα που δημιουργήθηκε για την ύδρευση της Αθήνας.
Στον αντίποδα, ελάχιστοι έχουν γνώση για τη λίμνη Κουμουνδούρου στα όρια των δήμων Χαϊδαρίου και Ασπροπύργου. Πρόκειται για μια εδαφική κοιλότητα γεμάτη νερό η οποία έχει χαρακτηριστεί και ως λίμνη «φάντασμα» δεδομένου ότι μολονότι πολλοί περνούν από εκεί, είναι ελάχιστοι όσοι πραγματικά της δίνουν την προσήκουσα σημασία.
BUY NOW
Ουσιαστικά αποτελεί λιμνοθάλασσα, δεδομένου ότι εδράζεται στο επίπεδο της θάλασσας, πολύ κοντά στις βορειοανατολικές ακτές του κόλπου της Ελευσίνας. Σήμερα χωρίζεται από αυτές από την εθνική οδό Αθηνών-Κορίνθου και το νερό της είναι υφάλμυρο καθώς εισχωρεί σε αυτή θαλασσινό νερό.
Στην αρχαιότητα είχε την ονομασία Ρειτός, την οποία άντλησε από την αρχαία πηγή Ρειτά, από που προέρχεται το νερό της λίμνης. Η λίμνη σχηματίστηκε, μάλλον κατά την κλασική περίοδο, τεχνητά, όταν η διάνοιξη του αρχαίου δρόμου έφραξε τη δίοδο των νερών των παρακείμενων πηγών προς την θάλασσα.
Κατά τον Παυσανία, η λίμνη Κουμουνδούρου ήταν αφιερωμένη στην Περσεφόνη, ενώ δίπλα της υπήρχε και μια δεύτερη λίμνη (γνωστή ως Κεφαλάρι), αφιερωμένη στη μητέρα της Περσεφόνης, τη θεά Δήμητρα, η οποία αποστραγγίστηκε και επιχωματώθηκε. Κάτοικοι της περιοχής του Σκαραμαγκά υποστηρίζουν ότι και οι δύο λίμνες υπήρχαν μέχρι και τη δεκαετία του 1950.
Στην αρχαιότητα, οι κάτοικοι της περιοχής θεωρούσαν ότι το νερό των δύο λιμνών ήταν υποχθόνιο και έρεε από τον Εύριπο της Χαλκίδας. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι θεωρούνταν τόποι ιεροί, στις δύο λίμνες μπορούσαν να ψαρεύουν μόνο οι ιερείς της Ελευσίνας. Αμφότερες περιγράφονταν ως πραγματικοί υδροβιότοποι με πεντακάθαρα, συνεχώς ανανεούμενα νερά, γεμάτες ψάρια.
Σύμφωνα με πηγές, στο κέντρο περίπου της λίμνης Κουμουνδούρου, ο μεγάλος αρχιτέκτονας και αρχαιολόγος, Ιωάννης Τραυλός, εντόπισε μακρύ τοίχο, που προφανώς αποτελούσε μέρος του φράγματος που συγκρατούσε τα ύδατα και διαμόρφωνε τη λίμνη.
Όσον αφορά τη σύγχρονη ονομασία της λίμνης, «Κουμουνδούρου», αυτή προήλθε είτε από το όνομα οικογένειας γαιοκτημόνων στους οποίους άνηκε η περιοχή κατά τον 19ο αιώνα, είτε από τον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Κουμουνδούρο (1817-1883), στη θητεία του οποίου κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1860, έγιναν έργα επιχωμάτωσης και οδοποιίας μεταξύ της ακτής του Σκαραμαγκά και της λίμνης.
