Το μικρό αυτοκίνητο από το Κραγκούγιεβατς της Σερβίας που έγινε θρύλος και αναπόσπαστο κομμάτι της αυτοκίνησης, αφήνοντας ακόμα και σήμερα το στίγμα του στους δρόμους των Βαλκανίων.
Το Zastava Yugo έχει γράψει τη δική του ιστορία, καθώς ήταν το πρώτο αυτοκίνητο από το Ανατολικό Μπλοκ που γνώρισε επιτυχία στο εξωτερικό, σε μια εποχή μάλιστα όπου οι πολιτικές αναταραχές, τα οικονομικά εμπάργκο και οι πόλεμοι ταλαιπωρούσαν την περιοχή.
Μέχρι το 1981 και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η αυτοκινητοβιομηχανία του Ανατολικού Μπλοκ κατασκεύαζε μοντέλα που προορίζονταν κυρίως για τους εσωτερικούς πελάτες, οι οποίοι συνήθως αγνοούσαν τα πολλά προβλήματα απόδοσης και αξιοπιστίας των αυτοκινήτων που προέρχονταν από την ΕΣΣΔ, την Τσεχοσλοβακία, την Πολωνία και τη Ρουμανία, μιας και δεν υπήρχαν άλλες επιλογές ή ήταν μόνο για τους πιο προνομιούχους. Εκείνη τη χρονιά, όμως, όλα θα άλλαζαν με το Zastava Yugo που επιχείρησε να κάνει το μεγάλο άλμα στις δυτικές αγορές.
BUY NOW
Το Yugo παρουσιάστηκε στο Σαλόνι Αυτοκινήτου του Βελιγραδίου το 1980 ως "ένα φθηνό αυτοκίνητο για να αντικαταστήσει το ήδη ξεπερασμένο Zastava 750 - ένα μοντέλο που κλωνοποιήθηκε από το ιστορικό Fiat 600". Κατασκευαζόταν στο Κραγκούγιεβατς της σημερινής Σερβίας, έχοντας ιταλικές ρίζες, μιας και βασιζόταν σε μια μελέτη για ανανέωση του εμβληματικού 127, η οποία δεν προχώρησε από τη Fiat λόγω έλλειψης καινοτομίας, με τη Zastava να την αποκτά και να προχωρά στην κατασκευή του μικρού αυτοκινήτου, που θα γινόταν θρύλος.
Ένα χρόνο μετά βγήκε στην αγορά, με τα μηχανικά του μέρη να προέρχονται από το Fiat 127, ενώ η εμφάνιση του θύμιζε το Fiat Ritmo 130 TC. Αμέσως γίνεται επιτυχία στη Γιουγκοσλαβία και στην Ουγγαρία, με τις πωλήσεις του να εκτοξεύονται και το μικρό αυτοκίνητο να κατακλύζει τους δρόμους.
Αυτή η τεράστια αποδοχή από το κοινό έδωσε το έναυσμα στην εταιρεία να αποφασίσει να κάνει το "μεγάλο βήμα" που μέχρι τότε άλλοι ανατολικοευρωπαίοι κατασκευαστές δεν είχαν ποτέ επιχειρήσει, να λανσάρει το Yugo στις ΗΠΑ και αυτό στη μέση του Ψυχρού Πολέμου!
Η Γιουγκοσλαβία, ωστόσο, ήταν μια χώρα με το δικό της όραμα για τον σοσιαλισμό. Σε αντίθεση με άλλες χώρες πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα, ο Τίτο άνοιξε την αγορά σε μάρκες από τον δυτικό κόσμο, αν και σε περιορισμένη μορφή. Το λανσάρισμα του Yugo στις Ηνωμένες Πολιτείες συνοδεύτηκε από μια καλή διαφημιστική καμπάνια και, κυρίως, από πραγματικά ελκυστικές τιμές πώλησης σε σύγκριση με τους τοπικούς ανταγωνιστές στον τομέα των "supermini". Το αποτέλεσμα εξέπληξε ακόμη και τα αφεντικά της Zastava. Το Yugo έγινε ο ηγέτης στην κατηγορία του στην αμερικανική αγορά για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα.
Όμως μετά άρχισαν προβλήματα που αποδείχτηκαν αξεπέραστα. Τα σοβαρά τεχνικά προβλήματα και η χρόνια έλλειψη ανταλλακτικών, μετέτρεψαν το Yugo σε σάκο του μποξ για έντονη κριτική και αστεία, αλλά παρόλο αυτά κατάφερε να συνεχίσει να πουλάει αντίτυπα έως και το 1992.
Ταυτόχρονα από το 1991 έως το 1993, το Yugo διατέθηκε επίσης στην Ιταλία με το όνομα Koral. Ήταν το πρώτο ξένο αυτοκίνητο που μετονομάστηκε από τη Fiat για την τοπική αγορά, αλλάζοντας το όνομα της μάρκας από Zastava σε Innocenti.
Εκείνη την περίοδο έρχεται η κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας, με τους πολέμους να μαστίζουν την περιοχή, αναγκάζοντας την εταιρεία να διακόψει τις εξαγωγές στις ΗΠΑ, ενώ το γενικό εμπάργκο από τη Δύση ωθεί τη Zastava να συρρικνωθεί εντός συνόρων. Ωστόσο, το Yugo συνέχισε να σημειώνει μεγάλη επιτυχία στην τοπική αγορά, και παράγεται σε άλλες δύο εκδόσεις, την Cabriolet και τη σπορ Gvx, ενώ στη συνέχεια βγαίνουν δύο ακόμα παραλλαγές, του μοντέλου, η "Tempo" και "Ciao".
Όλα όμως κινδύνεψαν να τελειώσουν οριστικά το 1999, όταν οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ δεν άφησαν ανέπαφο το εργοστάσιο στο Κραγκούγιεβατς, το οποίο υπέστη σοβαρές ζημιές. Οι εργαζόμενοι της Zastava προσφέρθηκαν ακόμη και να σταθούν ως ανθρώπινες ασπίδες για να σώσουν τις εγκαταστάσεις της εταιρείας, οι οποίοι μετά τον τερματισμό του πολέμου τις επισκευάζουν με τα χέρια τους, μπαίνοντας σε πλήρη λειτουργία ξανά το 2000.
Τότε ξεκίνα η παραγωγή του ανανεωμένου Υugo, με το όνομα Koral, το οποίο παράγεται τόσο σε εκδόσεις sedan όσο και σε cabrio με κινητήρες 1,1 και 1,3 λίτρων, και συνεχίζει να σημειώνει καλή επιτυχία στις πωλήσεις. Η πτώση του καθεστώτος Μιλόσεβιτς και η βελτίωση των εξωτερικών σχέσεων επέτρεψαν την επανέναρξη των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, αλλά και προς την Κίνα.
Όλα τελειώνουν το 2008, όταν η Fiat ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο του εργοστασίου στο Kragujevac, τερματίζοντας την "τοπική" παραγωγή, με το νέο Yugo να έχει προλάβει να βγει σε 795.000 αντίτυπα.
Παρά το γεγονός ότι αρκετά εξειδικευμένα περιοδικά αυτοκινήτου το χαρακτηρίζουν ως ένα από τα πιο άσχημα αυτοκίνητα στην ιστορία, το Yugo παραμένει στις καρδιές πολλών και όχι μόνο στα Βαλκάνια. Μάλιστα αρκετοί οδηγοί αγώνων, συνεχίζουν να το χρησιμοποιούν, τόσο σε πίστες όσο και σε ράλι, ενώ στη Σλοβενία, το Yugo Cup εξακολουθεί να είναι στη μόδα ακόμα και σήμερα, όντας ιδιαίτερα αγαπητό από τους οπαδούς.
Το Yugo έχει επίσης κερδίσει δημοτικότητα από αρκετές ταινίες, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχημένης ταινίας "Die Hard 3", στην οποία ο Bruce Willis οδηγεί ένα, ενώ όπως είναι φυσικό, το μικρό αυτοκίνητο είναι ο πρωταγωνιστής σε πολλές ταινίες που διαδραματίζονται στα Βαλκάνια.
