Οι εταιρείες ανακύκλωσης και οι κατασκευαστές εκφράζουν ανησυχίες σχετικά με τους νέους κανόνες για τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους.

Η ΕΕ προτείνει την αλλαγή του τρόπου διάλυσης των οχημάτων τέλους κύκλου ζωής με αποτέλεσμα τόσο οι εταιρείες ανακύκλωσης όσο και οι κατασκευαστές να έχουν εκφράσει τις διαφωνίες τους αλλά και τις ανησυχίες τους σχετικά με την πορεία του κλάδου ανακύκλωσης.

Πιο συγκεκριμένα ούτε η ACEA, ούτε η EuRIC αλλά ούτε και η CLEPA διαφωνούν με τα πλεονεκτήματα της αποσυναρμολόγησης εξαρτημάτων του οχήματος για επαναχρησιμοποίηση, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει μια μεταγενέστερη αγορά για την επαναχρησιμοποίησή τους. Ωστόσο, αμφισβητούν την προστιθέμενη αξία αρκετών βασικών υποχρεώσεων αποσυναρμολόγησης που αφορούν σε ειδικά εξαρτήματα για επαναχρησιμοποίηση, ασφάλεια ή αποδοτικότητα των υλικών.

Ο προτεινόμενος κανονισμός ELV προβλέπει νέες υποχρεώσεις για την αφαίρεση εξαρτημάτων από οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους (ELV) πριν από τον τεμαχισμό. Ο κανονισμός επιδιώκει:

-βελτίωση της επαναχρησιμοποίησης και της ανακατασκευής.

-αντιμετώπιση επιτακτικών λόγων ασφαλείας (π.χ. για μπαταρίες). και

-επίτευξη υψηλότερων επιπέδων απόδοσης υλικών, τα οποία δεν ήταν δυνατό να εξαχθούν και να διαχωριστούν από άλλα υλικού με τεχνικές μετά τον τεμαχισμό (π.χ. καταλυτικοί μετατροπείς).

Πράγματι, για πολλά εξαρτήματα η αποσυναρμολόγηση δεν είναι η μεγαλύτερη αποτελεσματική λύση για την επίτευξη οποιουδήποτε από τους προαναφερθέντες στόχους.

Η επαναχρησιμοποίηση όλων των εξαρτημάτων ELV θα περιόριζε επίσης τις μονάδες ανακύκλωσης να αποσυναρμολογήσει εξαρτήματα που δεν είναι κατάλληλα για επαναχρησιμοποίηση ή ανακατασκευή ή εξαρτήματα όπου δεν υπάρχει ζήτηση τα οποία και θα καταστρέφονται. Αυτό συνεπάγεται υψηλό κόστος αποσυναρμολόγησης, μεταφορά και κόστος αποθήκευσης και αντίστοιχο πρόσθετο αποτύπωμα άνθρακα χωρίς περιβαλλοντικό όφελος.

Μέτρα από την πλευρά της ζήτησης (π.χ. μειωμένος ΦΠΑ, κίνητρα βάσει ασφαλιστηρίων συμβολαίων) θα ήταν πιο αποτελεσματικό για την ενίσχυση των αγορών και των ποσοστών αφαίρεσης επαναχρησιμοποιούμενων ή ανακατασκευασμένων εξαρτημάτων χωρίς δυσμενείς επιπτώσεις.

Για παράδειγμα, η υποχρεωτική απαίτηση αποσυναρμολόγησης των ταμπλό και των οθονών για επαναχρησιμοποίηση και ανακατασκευή δεν είναι χρήσιμη αν δεν υπάρχει ζήτηση για αυτά τα ανταλλακτικά, δεδομένης της μέσης διάρκειας ζωής ενός αυτοκινήτου.

Επίσης θα εξακολουθήσουν να χρειάζονται τεχνολογίες αποσυναρμολόγησης, τεμαχισμού και μετά τον τεμαχισμό.

Η αποσυναρμολόγηση πολλών εξαρτημάτων, όπως πλεξούδες καλωδίωσης ή πλακέτες κυκλωμάτων μεγαλύτερες άνω των 10 cm² επίσης δεν δικαιολογείται. Η περιεκτικότητα σε πολύτιμα μέταλλα κ.λπ. εξαρτάται από τον αριθμό του τυπωμένου κυκλώματος στα εξαρτήματα και όχι από το μέγεθός τους.

Επιπλέον, υπάρχει μικρή πιθανότητα εύκολης αποσυναρμολόγησης ολόκληρων καλωδίων μέσα οχήματα με κινητήρα εσωτερικής καύσης καθώς εγκατεστημένα πάνω στο σασί του οχήματος. Η επαναχρησιμοποίησή τους είναι επίσης αδύνατη καθώς κατά την εξαγωγή τους καταστρέφονται. Η εξαγωγή των σχετικών υλικών θα ήταν δυνατή μόνο με προηγμένες τεχνολογίες που έχουν υψηλό κόστος.

Σύγχρονες τεχνολογίες τεμαχισμού και μετά τον τεμαχισμό, όσο και οι επερχόμενες λύσεις βελτιστοποιημένη μέσω της ψηφιοποίησης και της τεχνητής νοημοσύνης (AI), επιτρέπει την ανάκτηση ενός εξαιρετικά μεγάλης ποικιλίας υλικών. Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει επαρκής δυναμικότητα τελευταίας τεχνολογίας και βέβαια είναι οικονομικά αποδοτική μετά τον τεμαχισμό. Από ποιοτικής άποψης είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι η ποιότητα των ανακυκλωμένων πρώτων υλών είναι καλή μόνο εάν χρησιμοποιούνται τεχνολογίες αιχμής. Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο θα πρέπει να ενθαρρύνει την ευρεία ανάπτυξη προηγμένων μηχανισμών μετά τον τεμαχισμό και την ανακύκλωση.

Ως εκ τούτου, η προτεινόμενη επέκταση των υποχρεώσεων διάλυσης έρχεται σε αντίθεση με την με τη χρήση των υπαρχουσών τεχνολογιών καθώς τώρα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται διαφορετικές προηγμένες τεχνολογίες (διαχωρισμός πυκνότητας, φασματοσκοπία/οπτική διαλογή, βαρυμετρικός διαχωρισμός, ταξινόμηση βάσει τεχνητής νοημοσύνης, κ.λπ.) για να ανακτηθούν εξαιρετικά υψηλής ποιότητας διαφορετικά υλικά στις μονάδες ανακύκλωσης. Οι επενδύσεις αυτές ακόμη και από πρωτοπόρους της βιομηχανίας ανακύκλωσης που έχουν ηγετική θέση στην Ευρώπη είναι πολύ πιθανό να μην μπορούν να πραματοποιηθούν.

Την ίδια στιγμή βέβαια σε πολλές χώρες της ΕΕ, απλώς δεν υπάρχει διαθέσιμο εργατικό δυναμικό για καλύψει αυτή τη νέα μέθοδο ανακύκλωσης εξαρτημάτων από οχήματα ενώ οι υποχρεώσεις αφαίρεσης εξαρτημάτων θα πρέπει να είναι τεχνικά εφικτές και οικονομικά βιώσιμες για να εναρμονίζονται με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.