Οι ευρωπαϊκοί περιορισμοί εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου εξανεμίζουν από το diesel το προσόν της χαμηλότερης τιμής, η οποία πλέον αυξάνεται στα πρατήρια ραγδαία σε σχέση με τη βενζίνη - και χωρίς καμία ένδειξη ότι θα σταματήσει.
Έτσι κι αλλιώς, για τους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων με κινητήρα πετρελαίου οι τιμές του diesel έφτασαν το τελευταίο διάστημα σε επίπεδα-ρεκόρ. Το ίδιο συνέβη και με τις τιμές τις βενζίνης, που άγγιξαν στην Ελλάδα την υψηλότερη τιμή σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ε.Ε. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξαν οι περιορισμοί που επέβαλλε η Ευρωπαϊκή Ένωση στην εισαγωγή πετρελαίου από τη Ρωσία, λόγω της εισβολής του στρατού της χώρας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.
Η αύξηση της τιμής του diesel εκτοξεύει το κόστος της διαβίωσης σε όλη την Ευρώπη, καθώς δεν επηρεάζει μόνο τους περίπου 140 εκατομμύρια ιδιοκτήτες αυτοκινήτων με πετρελαιοκινητήρα. Επηρεάζει και τη βιομηχανική και αγροτική παραγωγή, που λειτουργούν κυρίως με αυτό το καύσιμο.
BUY NOW
«Η Ευρώπη θεμελιωδώς δεν μπορεί να επιζήσει χωρίς το ρωσικό diesel» υποστηρίζει ο Kevin Wright, ειδικός της εταιρείας αναλύσεων Kpler. Η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου κίνησης στην Ευρώπη, μέχρι την επιβολή των Δυτικών κυρώσεων στη Μόσχα για την εισβολή στην Ουκρανία.
Πριν καν διακοπεί η παροχή από τη Ρωσία, έτσι κι αλλιώς η Ευρώπη δυσκολευόταν να καλύψει την υψηλή ζήτηση diesel από τη στιγμή που ξεκίνησε η άρση των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας που είχαν επιβληθεί λόγω της πανδημίας. Οι τιμές ήδη άρχισαν να αυξάνονται, και όταν προέκυψε και το ουκρανικό ζήτημα εκτοξεύθηκαν σε πολλές χώρες της Ευρώπη, για πρώτη φορά, πάνω από τις τιμές της απλής βενζίνης.
Και τα πράγματα δεν δείχνουν να εξομαλύνονται - το αντίθετο. Το δεύτερο τρίμηνο του 2022 η διαφορά τιμής του diesel από τη βενζίνη κυμαινόταν στα 13 δολάρια ανά βαρέλι, αλλά για το τέταρτο τρίμηνο της χρονιάς αναμένεται σχεδόν να διπλασιαστεί, στα 25 δολάρια / βαρέλι, σύμφωνα με τα στοιχεία των ερευνητικών ομάδων ενέργειας Energy Aspects και Wood Mackenzie.
Όπως υποστηρίζει ο Eugene Lindell, αναλυτής το αντίστοιχου φορέα ενέργειας FGE, «αν οδηγείς ένα αυτοκίνητο με κινητήρα diesel πιθανότατα θα δεχθείς λίγο ισχυρότερο οικονομικό πλήγμα σε σχέση με όσους έχουν αυτοκίνητο με κινητήρα βενζίνης». Και αυτό είναι ένα πρόβλημα κυρίως της Ευρώπης, όπου το ποσοστό του συνολικού στόλου των αυτοκινητών που διαθέτουν πετρελαιοκινητήρα αγγίζει το 40% - σε σύγκριση π.χ. με τις ΗΠΑ, όπου δεν ξεπερνά το 4,5%.
Τον Ιούνιο του 2022 οι εισαγωγές diesel από τη Ρωσία ήταν μόλις 10% κάτω από τις ποσότητες του αντίστοιχου μήνα της προηγούμενης πενταετίας. Την περίοδο 1-19 Ιουλίου 2022, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία ξεπερνούσαν κατά μέσο όρο τα 825.000 βαρέλια την ημέρα - και ήταν οι περισσότερες από τον περασμένο Μάρτιο, όπου υπήρχε και η ανάγκη της θέρμανσης.
Όμως, το τέταρτο τρίμηνο του 2022 -και ειδικά το Δεκέμβριο- θα αρχίσει να γίνεται αισθητή η αληθινή επίπτωση των ευρωπαϊκών περιορισμών εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν, στο τέλος του περασμένου Μαΐου, να διακόψουν την εξάρτηση της Ε.Ε. από τη ρωσική ενέργεια.
Αυτό σημαίνει ότι στο τέλος αυτού του χρόνου οι εισαγωγές ορυκτών από τη Ρωσία θα μειωθούν κατά 90%. Στις αρχές Δεκεμβρίου θα απαγορευθούν πλήρως οι θαλάσσιες μεταφορές ακατέργαστου πετρελαίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη, και δύο μήνες αργότερα θα διακοπεί η εισαγωγή κάθε είδους πετρελαϊκού προϊόντος από τη χώρα.
Πολλές πετρελαϊκές εταιρείες ήδη αναζητούν εναλλακτικές λύσεις για την αγορά πετρελαίου. Παράλληλα, αρκετά διυλιστήρια που βρίσκονται επί ευρωπαϊκού εδάφους πλέον θα παράγουν περισσότερη βενζίνη και λιγότερο diesel - επιδεινώνοντας ακόμη περισσότερο το πρόβλημα της αύξησης των τιμών του δεύτερου.
Το ακατέργαστο πετρέλαιο που αντλούν οι Ρώσοι από τα Ουράλια είναι καταλληλότερο, λόγω σύνθεσης και βάρους, για την παραγωγή diesel. Για τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια είναι πιο εύκολο να βρουν διαφορετικής σύστασης, ελαφρύτερα ορυκτά, που ευνοούν περισσότερο την παραγωγή βενζίνης. Και εκεί είναι που βρίσκεται η αιτία της έλλειψης του diesel σε σχέση με τη βενζίνη.
Κατά συνέπεια, οι αναλυτές της ενέργειας εκτιμούν ότι το τέταρτο τρίμηνο του 2022 οι τιμές της βενζίνης θα έχουν πτωτική πορεία, η οποία έχει ήδη ξεκινήσει στη χώρα μας, ενώ το diesel θα παραμείνει αρκετά ακριβό. Σύμφωνα με τους αναλυτές της εταιρείας Vortexa, η Ευρώπη θα αναπληρώσει το ακατέργαστο πετρέλαιο για την παραγωγή βενζίνης από τη Δυτική Αφρική, την Κασπία θάλασα και τις ΗΠΑ.
Το τέλος του diesel στην Ευρώπη
Πριν από 25 χρόνια, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποφάσισαν να δώσουν κίνητρα στους πολίτες για την εξάπλωση των αυτοκινήτων με κινητήρα diesel, με στόχο τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η μετάβαση από τη βενζίνη στο diesel, το οποίο έχει μεγαλύτερη ενεργειακή περιεκτικότητα, έκανε τον στόλο των αυτοκινήτων στην Ευρώπη πιο ενεργειακά αποδοτικό.
Ωστόσο, το dieselgate της Volkswagen που ξέσπασε το 2015 αποκάλυψε ότι το πετρέλαιο κίνησης εκπέμπει μια σειρά από άλλα ρυπογόνα και βλαβερά συστατικά, όπως το μονοξείδιο του αζώτου. Οι ρύποι αυτοί και η αύξηση της τιμής του diesel επιταχύνουν, τώρα, την αναστροφή της πολιτικής αυτής, και τη μετάβαση της Ευρώπης στη βενζίνη - ενώ συμβαίνει παράλληλα η στροφή προς την ηλεκτροκίνηση, που θα ολοκληρωθεί με την απαγόρευση της πώλησης αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης στις ευρωπαϊκές χώρες από το 2035.
Η αλλαγή πορείας αυτή, από το diesel στη βενζίνη, συμβαίνει ήδη εδώ και αρκετά χρόνια, όπως λέει ο Rimoon Agaiby, επικεφαλής στη Γερμανία της συμβουλευτικής εταιρείας Ricardo: «Κάθε διαφοροποίηση της τιμής του diesel σε σχέση με τη βενζίνη απλώς θα ενισχύει αυτή την τάση», υποστηρίζει.
Τα δεδομένα από την αγορά μεταχειρισμένων αυτοκινήτων στην Ευρώπη δείχνουν ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι προσπαθούν να πουλήσουν αυτοκίνητα με κινητήρα diesel, σε σχέση με τα βενζινοκίνητα.
Κι ίσως τα αυτοκίνητα να είναι το μικρότερο πρόβλημα. Η διαρκής αύξηση της τιμής του diesel, και η έλλειψη οικονομικού υποκατάστατου, προκαλεί όλο και επιδεινούμενα προβλήματα στην παραγωγή και στις μεταφορές των προϊόντων και των ειδών πρώτης ανάγκης.
Τον Ιούνιο το κόστος των τροφίμων στην Ευρώπη αυξήθηκε κατά 11% σε σχέση με πέρσι, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, και η αύξηση της τιμής του diesel έχει το κύριο μερίδιο της ευθύνης για αυτό. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναφέρει πως «η αγροτική παραγωγή και η επεξεργασία τροφίμων είναι ενεργοβόρες - για παράδειγμα, η γεωργία βασίζεται στα καύσιμα των αγροτικών μηχανημάτων. Κι έτσι η αύξηση του κόστους της ενέργειας και των μεταφορών επηρεάζει τις τιμές των τροφίμων».
