Η αφθονία των ουκρανικών εδαφών σε σπάνιες γαίες και κρίσιμες πρώτες ύλες έχει ανοίξει την όρεξη του Αμερικανού Προέδρου.

Στο μάτι του Donald Trump έχουν μπει οι κρίσιμες πρώτες ύλες και οι σπάνιες γαίες της Ουκρανίας, που είναι απαραίτητες για την εξέλιξη τεχνολογιών αιχμής, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Με τον Αμερικανό Πρόεδρο να έχει κηρύξει εμπορικό πόλεμο σε Ευρώπη και Κίνα, κλείνοντας ουσιαστικά τα σύνορα στα μη αμερικανικά αυτοκίνητα, δεν προκαλεί καμιά έκπληξη που επιθυμεί να εξασφαλίσει τα «συστατικά» που θα του επιτρέψουν την αύξηση -μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα- της παραγωγικής ικανότητας της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Πολλώ δε μάλλον όταν οι κινέζοι κατασκευαστές αυτοκινήτων δείχνουν πιο ισχυροί από ποτέ.

Αναντίρρητα, μεγάλος ωφελημένος θα μπορούσε να βγει το δεξί χέρι του Trump, o ηγέτης της Tesla, Elon Musk, εν μέσω ύφεσης των εμπορικών επιδόσεων της εταιρείας και της αναστολής των εξαγωγών σπάνιων γαιών και μαγνητών που αποφάσισε η Κίνα.

Τι είναι οι σπάνιες γαίες και οι κρίσιμες πρώτες ύλες;

Οι σπάνιες γαίες είναι μια ομάδα 17 μετάλλων που αφθονούν στον φλοιό της Γης σε όλο τον κόσμο. Σε αντίθεση με ό,τι υποδηλώνει η ονομασία τους δεν σπανίζουν ως φυσικά ορυκτά, αλλά απαντώνται σε χαμηλές και διάσπαρτες συγκεντρώσεις που καθιστούν δύσκολη και περιβαλλοντικά επιβλαβή την εξόρυξή τους.

Τα εν λόγω μέταλλα είναι ιδιαίτερα γνωστά στον χώρο της αυτοκινητοβιομηχανίας για τη χρήση τους στους μόνιμους μαγνήτες των ηλεκτροκινητήρων, αν και δεν επιλέγουν όλοι οι κατασκευαστές αυτοκινήτων να χρησιμοποιούν μόνιμους μαγνήτες, ακριβώς για να αποφύγουν τη χρήση των εν λόγω μετάλλων. Στους ηλεκτροκινητήρες χρησιμοποιείται -μεταξύ άλλων- νεοδύμιο, δυσπρόσιο και β, με τις σπάνιες γαίες να βρίσκουν επίσης χρήση και σε περιφερειακά συστήματα των οχημάτων όπως στις οθόνες των συστημάτων πολυμέσων και τους διάφορους αισθητήρες.

Η Κίνα έχει σχεδόν μονοπωλιακό έλεγχο στην παραγωγή και επεξεργασία αυτών των μετάλλων. Όχι μόνο ελέγχει τα περισσότερα κοιτάσματα εντός των συνόρων της και στη Μιανμάρ, αλλά επεξεργάζεται και το 98% της παγκόσμιας παραγωγής.

Εξίσου σημαντικές για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι και οι κρίσιμες πρώτες ύλες (Critical Raw Materials -CRM) -όπως τις έχει καταγράψει από το 2023 η ΕΕ- με χαρακτηριστικά παραδείγματα το λίθιο, το μαγνήσιο και το κοβάλτιο.

Ουσιασικά πρόκειται για 34 κρίσιμες πρώτες ύλες, εκ των οποίων οι 17 είναι ιδιαίτερα κρίσιμες. Στην τελευταία κατηγορία ανήκουν -μεταξύ άλλων- το νικέλιο, ο γραφίτης, το γάλλιο, το μαγγάνιο, το μεταλλικό τιτάνιο, τα μέταλλα της ομάδας του λευκόχρυσου, το λίθιο, ο χαλκός και το βολφράμιο.

Ο θησαυρός της Ουκρανίας

Η Ουκρανία είναι μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ορυκτών πόρων, από τα οποία περισσότερα από 20 είναι κρίσιμες πρώτες ύλες (νικέλιο, χαλκός, μαγγάνιο, γραφίτης και λίθιο) και σπάνιες γαίες, κυρίως συγκεντρωμένες στην περιοχή της Θάλασσας του Αζόφ.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ουκρανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας, η Ουκρανία διαθέτει 500.000 τόνους λιθίου, συγκεντρωμένους σε τέσσερις τοποθεσίες (Polokhivske, Dobra, Shevchenkivske και Kruta Balka), που αντιστοιχούν στο ένα τρίτο των ευρωπαϊκών αποθεμάτων και περίπου στο 3% των παγκόσμιων.

Επιπλέον, το Κίεβο διαθέτει περίπου 13,7 εκατ. τόνους γραφίτη, κατανεμημένους σε τέσσερα κοιτάσματα (Balakhivka, Zavallia, Zarichna και Burtyn), που παράγουν περίπου 5.500 τόνους ετησίως.

Σύμφωνα με τον Roman Opimakh, γενικό διευθυντή της Ουκρανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας, η μεγάλη συγκέντρωση λιθίου, γραφίτη και νικελίου στην Ουκρανία επαρκεί για την παραγωγή μπαταριών συνολικής χωρητικότητας 1.000 γιγαβατωρών (GWh), ικανών να υποστηρίξουν την παραγωγή περίπου 20 εκατομμυρίων ηλεκτρικών οχημάτων ή να χρησιμοποιηθούν για άλλες συσκευές.

Αυτή η αξιολόγηση ευθυγραμμίζεται με την πρόθεση του Elon Musk και του Donald Trump να αποκτήσουν, με χαμηλό κόστος, ουκρανικές CRMs ώστε να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα του αμερικανικού τομέα αυτοκινήτου έναντι των κινεζικών μαρκών.

Πέραν του λιθίου, του γραφίτη και του νικελίου, η Ουκρανία κατέχει ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά αποθέματα τιτανίου. Διαθέτει επίσης 2 δισ. τόνους μαγγανίου, 15.300 τόνους οξειδίου βηρυλλίου (BeO) και παράγει το 2% του παγκόσμιου ουρανίου, καλύπτοντας περίπου το 30% των αναγκών των πυρηνικών της σταθμών.

Διαβάστε επίσης