Στα εσβεσμένα ηφαίστεια μπορεί να κρύβονται τεράστιες ποσότητες σπάνιων γαιών οι οποίες είναι απαραίτητες -μεταξύ άλλων- για την περαιτέρω διείσδυση της ηλεκτροκίνησης στον κόσμο των τεσσάρων τροχών.
Ένας μυστηριώδης τύπος μάγματος εντός εσβεσμένων ηφαιστείων που είναι διασκορπισμένα σε διάφορα σημεία του πλανήτη, μπορεί να εμπεριέχει τεράστιες ποσότητες σπάνιων γαιών, δηλαδή κρίσιμων πρώτων υλών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ανεμογεννήτριες και άλλες καθαρές τεχνολογίες, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου.
Θυμίζουμε ότι οι σπάνιες γαίες -μια ομάδα 17 μετάλλων- μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην «πράσινη» μετάβαση, ενώ δεν είναι είναι τόσο σπάνιες όσο υποδηλώνει η ονομασία τους. Παρ’ όλα αυτά, είναι δύσκολο να εξορυχθούν διότι είναι ασυνήθιστο να βρίσκονται σε αρκετά υψηλές συγκεντρώσεις ώστε να δικαιολογείται η εξόρυξή τους με οικονομικό και περιβαλλοντικά ασφαλή τρόπο.
BUY NOW
Περίπου το 25% της ζήτησης για σπάνιες γαίες προέρχεται από κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων, τα οποία τα επόμενα χρόνια αναμένεται να κυριαρχήσουν στον κόσμο των τεσσάρων τροχών, ενώ ηγέτιδα δύναμη είναι η Κίνα, μιας και αντιπροσωπεύει περίπου το 90% της παγκόσμιας παραγωγής.
Η νέα αυτή, λοιπόν, μελέτη «ανοίγει ενδεχομένως μια νέα οδό για την εξόρυξη σπάνιων γαιών», ανέφερε ο Michael Anenburg, ερευνητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας και συγγραφέας της μελέτης, μιλώντας στο CNN. Τι αναφέρει, λοιπόν, αυτή;
Αρχικά, πηγή έμπνευσης για την εκπόνηση της μελέτης αποτέλεσε η περυσινή ανακάλυψη ενός τεράστιου αποθέματος σπάνιων γαιών στην Κιρούνα στην αρκτική Σουηδία. Πρόκειται για μια πολή εξόρυξης που «κάθεται» πάνω σε μια τεράστια μάζα σιδηρομεταλλεύματος, η οποία δημιουργήθηκε πριν από περίπου 1.600 εκ. χρόνια, μετά από έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Το εν λόγω κοίτασμα προκάλεσε την περιέργεια του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας αλλά και της Ακαδημίας Επιστημών της Κίνας, τα οποία θέλησαν να απαντήσουν σε μια ερώτηση: «Για ποιο λόγο υπήρξαν εκεί σπάνιες εκεί»;
Ειδικότερα, στόχος τους ήταν να απαντήσουν αν η μεγάλη συγκέντρωση σπάνιων γαιών στο συγκεκριμένο σημείο αποτέλεσε ένα «γεωλογικό ατύχημα, ή αν υπάρχει κάτι εγγενές σε αυτά τα άφθονα σε σίδηρο ηφαίστεια που τα καθιστά πλούσια σε σπάνιες γαίες».
Οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να επισκεφτούν ένα τέτοιο ηφαίστειο. «Ποτέ δεν έχουμε δει ένα πλούσιο σε σίδηρο μάγμα να εκρήγνυται από ενεργό ηφαίστειο. Αλλά γνωρίζουμε ότι κάποια εσβεσμένα ηφαίστεια (σ.σ. ηφαίστεια που δεν εξερράγησαν για δεκάδες χιλιάδες χρόνια, και αναμένεται να μην εκραγούν στο μέλλον) που μετρούν εκατομμύρια χρόνια ζωής, είχαν αυτόν τον αινιγματικό τύπο έκρηξης», ανέφερε ο Anenburg.
Επομένως, οι επιστήμονες προσομοίωσαν έναν θάλαμο μάγματος στο εργαστήριό τους χρησιμοποιώντας ένα συνθετικό πέτρωμα με παρόμοια σύνθεση με τα πετρώματα των εσβεσμένων ηφαιστείων, τοποθετώντας τον σε έναν φούρνο υπό πίεση και θερμαίνοντάς τον σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.
Μόλις το πέτρωμα έλιωσε και έγινε «μαγματικό», το πλούσιο σε σίδηρο μάγμα απορρόφησε όλα τα στοιχεία σπάνιων γαιών από το περιβάλλον του, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό το πλούσιο σε σίδηρο μάγμα ήταν έως και 200 φορές πιο αποτελεσματικό στη συγκέντρωση σπάνιων γαιών από το μάγμα που συνήθως εκρήγνυται από τα ενεργά ηφαίστεια.
Τα ευρήματα λοιπόν των επιστημόνων δείχνουν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν ανεξερεύνητα κοιτάσματα σπάνιων γαιών σε εσβεσμένα ηφαίστεια ανά τον κόσμο, σε περιοχές όπως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Χιλή.
Σύμφωνα με τον Anenburg, πολλές από αυτές τις περιοχές μπορεί να εξορύσσονται ήδη για σιδηρομεταλλεύματα, και επομένως η εξόρυξη σπάνιων γαιών από αυτά θα δημιουργούσε μια… win-win κατάσταση τόσο για τις εταιρείες όσο και για το περιβάλλον. Πρόσθεσε ότι οι εταιρείες μπορούν να αποσπάσουν ακόμα μεγαλύτερη αξία από υπάρχοντα ορυχεία και «ίσως καταστεί μη αναγκαία η εξόρυξη πόρων από νέα ορυχεία».
«Η μελέτη υιοθετεί μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση, δήλωσε στο CNN η Lingli Zhou, επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα ενεργειακά κρίσιμων μετάλλων στο Vrije Universiteit Amsterdam, «Αρχίζουν από το εργαστήριο και στη συνέχεια προσπαθούν να μιμηθούν ένα φυσικό περιβάλλον, ώστε να κατανοήσουν το πώς αυτές οι σπάνιες γαίες θα μπορούσαν πραγματικά να συσσωρεύονται σε ένα μικρό σημείο σε ολόκληρο τον φλοιό».
«Θα είναι πολύτιμες πληροφορίες για τους γεωλόγους, ώστε να τους βοηθήσουν να βρουν πλούσια, οικονομικά βιώσιμα κοιτάσματα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διαφοροποίηση της αλυσίδας εφοδιασμού σπάνιων γαιών».
