Οι baby-boomers και η Generation X μεγάλωσαν σε μια Ευρώπη που οι δρόμοι ήταν πλημμυρισμένοι με ρωσικά αυτοκίνητα. Ποιά ήταν τα πιο δημοφιλή, και πώς εντέλει εξαφανίστηκαν;

Τα αυτοκίνητα των Ρωσικών αυτοκινητοβιομηχανιών ήταν κάποτε ισχυροί παίκτες στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, με σημαντικές εξαγωγές όχι μόνο στις χώρες του ανατολικού μπλοκ, αλλά και σε πλούσιες αγορές - όπως η Δυτική Γερμανία και οι ΗΠΑ.

Ωστόσο, με την πάροδο των δεκαετιών, με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, και εντέλει μέχρι την εισβολή στην Ουκρανία το 2022 και τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οι λίγες εξαγωγές που υπήρχαν εξαφανίστηκαν. Ας δούμε όμως πώς ξεκίνησαν όλα.

GAZ Volga: Η μάρκα που άνοιξε τον δρόμο
Η GAZ ήταν η πρώτη σοβιετική αυτοκινητοβιομηχανία που εξήγαγε αυτοκίνητα στο εξωτερικό στα τέλη της δεκαετίας του 1940, με το GAZ M-20 Pobeda.

Το μοντέλο κυκλοφόρησε αρχικά στη Φινλανδία μέσω της συνεργασίας της σοβιετικής Autoexport με τη φινλανδική Konela και έγινε γνωστό για την αξιοπιστία και την ευκολία συντήρησής του, παρά την χαμηλή ταχύτητα και το αναποτελεσματικό καλοριφέρ.

Η επιτυχία του Pobeda άνοιξε τον δρόμο για το επόμενο μοντέλο, το GAZ Volga (GAZ-21/22), το οποίο εξάγονταν σε Σκανδιναβία, Αγγλία, στις Κάτω Χώρες και ακόμη και Ασία (Σιγκαπούρη, Ινδονησία, Πακιστάν, Ινδία).

Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι ότι στο Βέλγιο, λόγω της υψηλής κατανάλωσης του σοβιετικού κινητήρα, τα Volga εξάγονταν χωρίς κινητήρα αλλά με κιβώτιο ταχυτήτων. Εκεί, η βελγική Sobimpex NV τοποθετούσε κινητήρες Peugeot και Rover diesel, καθιστώντας τα Volga πιο αποδοτικά.

Moskvich: Το αυτοκίνητο του λαού που έφτασε μέχρι τη Βρετανία
Την ίδια εποχή, το Moskvich 400 έκανε την εμφάνισή του στη Φινλανδία, αλλά οι Ευρωπαίοι το έβρισκαν παρωχημένο, καθώς βασιζόταν σε σχέδιο της Opel με μόλις 23 ίππους.

Το Moskvich 402 των τελών της δεκαετίας του 1950 είχε καλύτερη τύχη, καθώς η σχεδιαστική ομοιότητά του με το Volga του έδωσε μια πιο "ευρωπαϊκή" εικόνα. Το Moskvich 408 που λανσαρίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές σε Φινλανδία, Σκανδιναβία και Αγγλία.

Η Peugeot είχε κατοχυρώσει την ονομασία με "0" στη μέση, οπότε σε κάθε χώρα το Moskvich 408 κυκλοφορούσε με διαφορετικό όνομα: Elite, Elite De Luxe, Carat. Παρά την αλλαγή ονομασίας, οι Ευρωπαίοι το αποκαλούσαν απλά Moskvich. Η έκδοση 412, με κινητήρα 1.5 λίτρου, έγινε τεράστια εξαγωγική επιτυχία, καθώς το 65% της παραγωγής της Moskvich κατέληγε στο εξωτερικό.

Στα 1980s, το Moskvich Aleko προσπάθησε να προσελκύσει την ευρωπαϊκή αγορά, αλλά είχε αδύναμους κινητήρες. Η Deutsche Lada GmbH προσπάθησε να τη "σώσει" τοποθετώντας κινητήρα 1.8 λίτρου diesel της Ford, αλλά το ενδιαφέρον είχε ήδη χαθεί. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η Moskvich εξαφανίστηκε από την ευρωπαϊκή αγορά.

Lada (VAZ): Ο μεγάλος εξαγωγικός παίκτης
Το 1966, η Σοβιετική Ένωση υπέγραψε συμφωνία με τη Fiat για παραγωγή μιας τροποποιημένης εκδοχής του Fiat 124. Από την αρχή υπήρχε σχέδιο για εξαγωγές, ώστε να μπαίνουν συνάλλαγμα και σκληρό νόμισμα στη χώρα.

Το 1971, το μοντέλο βγήκε στη Δυτική Ευρώπη, αλλά υπήρχε ένα πρόβλημα: το όνομα "Zhiguli" (από ένα βουνό της Ρωσίας) θύμιζε στους ξένους τη λέξη 'ζιγκολό’! Έτσι, η μάρκα μετονομάστηκε σε Lada.

Στα 1970s, το Lada 2103 κυκλοφόρησε στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ στη Δυτική Ευρώπη η Lada λανσαρίστηκε μετά την απόσυρση του Fiat 124. Τα Lada που εξάγονταν διέφεραν από τα ρωσικά, καθώς είχαν αναβαθμισμένο εσωτερικό και αισθητικές βελτιώσεις.

Το Lada 2106 είχε σπορ εκδόσεις: η γερμανική Deutsche Lada προσέφερε το 1600 LS με αεροδυναμικά body kits, ενώ η βρετανική Satra Motors τοποθετούσε οροφές από βινύλιο, αλουμινένιες ζάντες και ηχοσυστήματα.

Η νέα γενιά 2105, 2107 και 2104 διαφοροποιήθηκε αρκετά από το Fiat 124 και εξήχθη ως Lada Riva και Nova Spezial. Στη Φινλανδία, μάλιστα, τοποθετήθηκαν ακόμα και turbo στους κινητήρες.

Το Lada 2108 Sputnik, γνωστό και στη χώρα μας ως Samara, ξεκίνησε με μεγάλες ελπίδες, αλλά στα τέλη των 1990s, οι εξαγωγές σταμάτησαν.

Lada Niva: Το ρωσικό Range Rover
Το VAZ-2121 Niva ήταν διαφορετικό από κάθε άλλη Lada. Συνδύαζε την άνεση ενός επιβατικού με εκτός δρόμου δυνατότητες αντίστοιχες με του Range Rover. 

Από το 1977 έως σήμερα, το Niva έχει εξαχθεί σε πάνω από 100 χώρες και έχει πουλήσει πάνω από 2.5 εκατομμύρια μονάδες. Παραμένει το ρωσικό αυτοκίνητο με τις μεγαλύτερες εξαγωγές όλων των εποχών.

Από το 2022, με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι εξαγωγές ρωσικών αυτοκινήτων μηδενίστηκαν. Η Lada, που κάποτε πουλούσε σε Γερμανία, Καναδά, Βρετανία και Σκανδιναβία, πλέον βρίσκεται εκτός αυτών των αγορών - και οι άλλοτε ανθίζουσες ρωσικές αυτοκινητοβιομηχανίες προσπαθούν να αναγεννηθούν.