Πληθαίνουν τα μαύρα σύννεφα πάνω από την Ευρώπη, η οποία δείχνει να μένει πίσω στον αγώνα που δίνει ώστε να μεταβεί σε ένα καθεστώς μηδενικών εκπομπών ρύπων.

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ), μιας και, όπως επισημαίνει, η ΕΕ κινδυνεύει να μείνει πίσω στην προσπάθειά της να καταστεί παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη στον τομέα της κατασκευής μπαταρίων για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Όπως αναφέρεται, τα τελευταία χρόνια η ΕΕ έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για την προώθηση της δικής της βιομηχανίας μπαταριών. Οι προσπάθειες, ωστόσο, αυτές ενδέχεται να μην αποδειχθούν επαρκείς για την κάλυψη της συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης, και ως εκ τούτου ενέχει ο κίνδυνος να μην επιτύχει τον στόχο για μηδενικές εκπομπές ρύπων.

Βάσει των στοιχείων που παρουσιάζονται, σχεδόν 1 στα 5 νέα αυτοκίνητα που ταξινομήθηκαν το 2021 στην ΕΕ ενσωμάτωναν ηλεκτροκινητήρα, ενώ προϊόντος του χρόνου και όσο προσεγγίζουμε το έτος 2035 (όταν και θα απαγορευτούν πωλήσεις νέων αυτοκινήτων βενζίνης και diesel), είναι δεδομένο ότι οι πωλήσεις θα αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς.

Παρ' όλα αυτά, η ευρωπαϊκή βιομηχανία μπαταριών, οι οποίες αποτελούν το σημαντικότερο και πιο κοστοβόρο, εξάρτημα των ηλεκτρικών ΙΧ, βρίσκεται πολύ πίσω συγκριτικά με τους ανταγωνιστές της, ιδίως την Κίνα που αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 76% της παγκόσμιας παραγωγικής ικανότητας.

«Η ΕΕ δεν πρέπει να περιέλθει στην ίδια θέση εξάρτησης με τις μπαταρίες όπως με το φυσικό αέριο. Διακυβεύεται η οικονομική κυριαρχία της», δήλωσε η Annemie Turtelboom, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για τον έλεγχο. «Με τα σχέδια της ΕΕ που βάζουν τέλος στις πωλήσεις νέων βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων από το 2035, η ΕΕ ποντάρει σε μεγάλο βαθμό στις μπαταρίες. Ενδεχομένως βέβαια να υστερεί σημαντικά όσον αφορά την πρόσβαση στις πρώτες ύλες, την ελκυστικότητα για τους επενδυτές και το κόστος.»

Μεταξύ του 2014 και του 2020, η βιομηχανία μπαταριών έλαβε τουλάχιστον 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και εγγυήσεις δανείων από την ΕΕ, στις οποίες προστέθηκαν κρατικές ενισχύσεις ύψους 6 δισ. ευρώ που εγκρίθηκαν μεταξύ 2019-2021 κυρίως στη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία.

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ), ωστόσο, διαπίστωσε ότι η Κομισιόν δεν διαθέτει συνολική εικόνα για τη δημόσια στήριξη που παρέχεται στη βιομηχανία, γεγονός που εμποδίζει τον κατάλληλο συντονισμό και τη στόχευση.

Η ικανότητα παραγωγής μπαταριών στην ΕΕ αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, με δυνατότητα αύξησης από 44 GWh το 2020 σε 1.200 GWh έως το 2030. Το τελευταίο, ωστόσο, δεν είναι σίγουρο ότι θα επιτευχθεί λόγω μιας σειράς γεωπολιτικών και οικονομικών παραγόντων.

Αρχικά, οι κατασκευαστές μπαταριών δεν αποκλείεται να εγκαταλείψουν την ΕΕ στρεφόμενοι σε χώρες που του τους παρέχουν κίνητρα, συμπεριλαμβονομένων των ΗΠΑ οι οποίες προσφέρουν επιδοτήσεις στη βιομηχανία μπαταριών, αλλά και την αγορά Made in USA ηλεκτρικών οχημάτων που χρησιμοποιούν αμερικανικά εξαρτήματα.

Παράλληλα, η ΕΕ δεν παράγει τις δικές της πρώτες ύλες που είναι απαραίτητες για την κατασκευή μπαταριών, και ως εκ τούτου εξαρτάται από εισαγωγές, κυρίως από χώρες με τις οποίες δεν έχει έχει συνάψει εμπορικές συμφωνίες: Το 87 % των εισαγωγών ακατέργαστου λιθίου προέρχεται από την Αυστραλία, το 80 % των εισαγωγών μαγγανίου από τη Νότια Αφρική και τη Γκαμπόν, το 68 % των εισαγωγών ακατέργαστου κοβαλτίου από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και το 40 % των εισαγωγών ακατέργαστου φυσικού γραφίτη από την Κίνα.

Τα αποθέματα ορυκτών επί ευρωπαϊκού εδάφους δεν είναι λίγα, αλλά ο χρόνος που μεσολαβεί από την ανακάλυψή τους έως την παραγωγή τους είναι τουλάχιστον 12-16 χρόνια, με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτή η ταχεία ανταπόκριση στην αύξηση της ζήτησης.

Τρίτον, η ανταγωνιστικότητα της παραγωγής μπαταριών στην ΕΕ μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο από την αύξηση των τιμών των πρώτων υλών και της ενέργειας. Στα τέλη του 2020, το κόστος μιας συστοιχίας μπαταριών (200 ευρώ ανά kWh) ήταν υπερδιπλάσιο από το προβλεπόμενο ποσό. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, η τιμή του νικελίου αυξήθηκε κατά περισσότερο από 70 % και του λιθίου κατά 870 %.

ΤΟ ΕΕΣ, επομένως, προειδοποιεί ότι δεν αποκλείεται η ΕΕ να υποχρεωθεί να μεταθέσει την απαγόρευσή της αναφορικά με τα οχήματα με κινητήρες καύσης πέραν του 2035, με αποτέλεσμα να μην επιτύχει τους στόχους της για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα.

Το άλλο σενάριο είναι ότι, προκειμένου να επιτύχει τους στόχους της, ίσως αναγκαστεί να καταφύγει σε μπαταρίες και ηλεκτρικά οχήματα που παράγονται εκτός της επικράτειάς της, εις βάρος της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας και του εργατικού δυναμικού της.

Διαβάστε επίσης: