Πυρά κατά της Ρωσίας εξαπολύουν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, κατηγορώντας την ότι προσπαθεί να εμποδίσει την εκμετάλλευση ενός ιδιαίτερα σημαντικού, για την ενεργειακή μετάβαση, «θησαυρού».

Το επίκεντρο μιας σκληρής κόντρας μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας έχει γίνει το ορυχείο λιθίου στην κοιλάδα Γιάνταρ της Σερβίας, αξίας 2,14 δισ. ευρώ, το οποίο διαχειρίζεται η Rio Tinto, ένας βρετανοαυστραλέζικος κολοσσός που ασχολείται με την εξόρυξη και την επεξεργασία βασικών φυσικών πόρων.

Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θεωρούν ότι το λίθιο, ένα βασικό συστατικό για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων, στο έδαφος της βαλκανικής χώρας μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ενεργειακή τους μετάβαση και την απεξάρτησή τους από την Κίνα, την ίδια ώρα που η Ρωσία δείχνει να θέλει να βάλει φρένο στο πρότζεκτ.

Το καλοκαίρι του 2024 δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους της Σερβίας εκφράζοντας την έντονη αντίθεσή τους με την εξόρυξη λιθίου στην κοιλάδα του Γιάνταρ. Αν και οι περιβαλλοντικές ανησυχίες ήταν ο βασικός λόγος πίσω από τις κινητοποιήσεις, σύντομα το πρότζεκτ έλαβε γεωπολιτικές διαστάσεις.

Ειδικότερα, τα επιχειρήματα που ύψωσαν οι διαδηλωτές σχετίζονταν κυρίως με τον φόβο ότι το ορυχείο θα δηλητηριάσει το νερό, αλλά και θα φέρει όξινη βροχή πάνω από το Βελιγράδι, ενώ δεν έλειψαν και οι θεωρίες συνομωσίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον ισχυρισμό ότι θα εξορυχθεί κρυφά ουράνιο.

Σύμφωνα, ωστόσο, με τη σερβική κυβέρνηση, τις Βρυξέλλες και τις ΗΠΑ, οι έντονες αντιδράσεις κατά την εκμετάλλευση του ενεργειακού θησαυρού της Σερβίας υποκινούνται από τη Μόσχα με στόχο να μην προχωρήσει η επένδυση και να διατηρηθεί η χώρα στη ρωσική σφαίρα επιρροής, αντί να έρθει ένα βήμα πιο κοντά στη Δύση.

Σύμφωνα με το The New Republic, ο Αμερικανός Πρέσβης στη Σερβία, Cristopher Hill, δήλωσε ότι «η Ρωσία άρπαξε την ευκαιρία για να προσπαθήσει να δημιουργήσει ρήξη μεταξύ της Σερβίας και της Δύσης», ενώ την ίδια άποψη συμμερίζεται και το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ το οποίο ανέφερε ότι ήταν «πολύ πιθανό» το Κρεμλίνο να διαδραμάτισε άμεσο ρόλο στη διάδοση παραπληροφόρησης σχετικά με το ορυχείο.

Όπως υποστηρίζει η Wall Street Journal, αυτές οι εκστρατείες παραπληροφόρησης εντάσσονται σε ένα ευρύτερο μοτίβο ρωσικών παρεμβάσεων σε ενεργειακά έργα στο εξωτερικό. Ο Αμερικανός Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για θέματα ενέργειας, Geoffrey Pyatt, έκανε λόγο για αξιοσημείωτες ομοιότητες με προηγούμενες ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης που στόχευαν στην αποσταθεροποίηση πρωτοβουλιών ενεργειακής ανεξαρτησίας σε όλη την Ευρώπη.

Η Wall Street Journal υποστηρίζει ότι απώτερος στόχος της Ρωσίας είναι να εμποδίσει τη Σερβία από το να ευθυγραμμιστεί πολύ στενά με την ΕΕ, και με αυτό τον τρόπο να διατηρήσει την επιρροή της στα Βαλκάνια.

Όπως αναφέρει η Rio Tinto στην επίσημη ιστοσελίδα της, το ορυχείο Γιάνταρ στη Σερβία είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα εξόρυξης λιθίου στον κόσμο σε αναξιοποίητη περιοχή. «Η κλίμακα και η υψηλή ποιότητα του κοιτάσματος λιθίου Γιάνταρ προσφέρουν τη δυνατότητα για την προμήθεια λιθίου στην αλυσίδα αξίας των ηλεκτρικών οχημάτων για πολλές δεκαετίες».

Το περασμένο καλοκαίρι, ο Πρόεδρος της Σερβίας, Aleksandar Vučić, είχε δηλώσει ότι θα παράγονται περίπου 58.000 τόνοι λιθίου ετησίως. Η εν λόγω ποσότητα αντιστοιχεί στο 90% των υφιστάμενων αναγκών της ΕΕ για λίθιο, και θα είναι αρκετή για την παραγωγή 1,1 εκ. ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Διαβάστε επίσης