Τριάντα χρόνια έχουν περάσει από τότε που το Citroen ZX έκανε την εμφάνιση του βάζοντας δυνατά τους Γάλλους στην μικρομεσαία κατηγορία ξανά. Ας το θυμηθούμε.

Με τον κωδική ονομασία "N2" η εξέλιξη για το επόμενο μικρομεσαίο μοντέλο στις τάξεις της Group PSA ξεκίνησε στα μέσα της 10ετίας 80', με στόχο να γεφυρώσει το χάσμα από πλευράς επιλογής που υπήρχε μεταξύ των AX και BX. Ένα χάσμα που είχε αφήσει πίσω της η διακοπή της παραγωγής της άκρως επιτυχημένης GSA, το 1986. Tη σχεδίαση του Citroen ZX επιμελήθηκε αρχικά ο οίκος Bertone, με το σχεδιαστικό κέντρο της Citroen να βάζει αργότερα τις τελικές πινελιές.

Το Citroen ZX έκανε την πρώτη του εμφάνιση το 1991 ως τρίθυρο και πεντάθυρο hatckback σε τέσσερα διαφορετικά επίπεδα εξοπλισμού. Με μήκος τα 4,07 μέτρα και πλάτος και ύψος στα 1,7 μ. και 1,4 μ. αντίστοιχα, το μικρομεσαίο ΖΧ συναγωνίζεται σε μήκος τα σημερινά... μικρά, ενώ το βάρος του ξεκινούσε από τα μόλις 950 κιλά. Λίγο αργότερα στη γκάμα προστέθηκε και station wagon έκδοση, αυξάνοντας έτσι τα επίπεδα πρακτικότητας.

Το ZX έφερε σημαντικές πρωτιές στην κατηγορία των μικρομεσαίων βασιζόμενο στο ίδιο πάτωμα που χρησιμοποιήθηκε δύο χρόνια αργότερα για το Peugeot 306. Ήταν το πρώτο αυτοκίνητο επί ευρωπαϊκού εδάφους που έφερε συρόμενο πίσω κάθισμα με ρυθμιζόμενη σε κλίση πλάτη, ώστε ο οδηγός του να εκμεταλλεύεται κατά το δοκούν τους χώρους για τους πίσω επιβαίνοντες ή τον αποθηκευτικό χώρο που απελευθερωνόταν στο πορτμπαγκάζ. Σύμφωνα με τη Citroen είχε επίσης και το μεγαλύτερο μήκος καμπίνας στην κατηγορίας του. Το ZX ήταν παράλληλα ένα από τα ελάχιστα μοντέλα εκείνης της εποχής, το οποίο αναβάθμιζε την συμπεριφορά του υιοθετώντας στο πίσω άξονα χαρακτηριστικά παθητικής τετραδιεύθυνσης, με τη Citroen να καινοτομεί στον συγκεκριμένο τομέα, χωρίς να θυσιάζει την άνεση, για την οποία φημίζονταν τα μοντέλα της.

Αρχικά το ΖΧ έφερε κινητήρες βενζίνης στα 1,1, 1,4 και 1,6 λίτρα με απόδοση 75 και 90 ίππων αντίστοιχα, για τα δύο μεγαλύτερης χωρητικότητας μηχανικά σύνολα. Διαθέσιμος ήταν και ένας κινητήρας πετρελαίου στο 1,9 λίτρο σε δύο εκδόσεις: μία… ατμοσφαιρική με απόδοση 71 ίππων στις 4.600 σ.α.λ. και μία turbo με 92 ίππους και 201 Nm στις 2.250 σ.αλ. Κορυφαία έκδοση από πλευράς απόδοσης, η οποία έκανε την εμφάνιση της αργότερα, ήταν το ZX 2.0i 16V με το δίλιτρο μοτέρ βενζίνης να αποδίδει έως και 165 ίππους. Από τις σπορ εκδόσεις του ZX ξεχωρίζει η Volcane με το μοτέρ των 1,9 λίτρων και 130 ίππων που προηγήθηκε τη δίλιτρης. Οι παλιότεροι ίσως θυμούνται και τους αγώνες ενιαίου που πραγματοποιούνταν στη χώρα μας με βάση αυτή την έκδοση.

Το ZX αποδείχθηκε σημαντική εμπορική επιτυχία για τη γαλλική εταιρία, με την ανταγωνιστική τιμή του να συνοδεύεται από καλά επίπεδα εξοπλισμού και γαλλική συμπεριφορά στο δρόμο. Οι συνολικές πωλήσεις έφτασαν στις 2.130.600 μονάδες σε όλο τον κόσμο. Το ευρωπαϊκό ZX παρέμεινε στην παραγωγή έως το 1998, με την αντικαταστάτρια Xsara να έχει ήδη παρουσιαστεί στο κοινό, ένα χρόνο νωρίτερα. Το μικρομεσαίο των Γάλλων συνέχισε την πορεία του στην Κίνα (το πρώτο των Γάλλων που κατασκευάστηκε εκεί), και ως σεντάν μέχρι και το 2010, σε συνεργασία με την Dongfeng.

Ως πρωτότυπο, το ZX σημείωσε εξαιρετική πορεία στους αγώνες με τη νικηφόρα συμμετοχή του στο Paris-Dakar, το οποίο και κέρδισε τέσσερις συνολικά φορές μεταξύ 1991-1996. Κέρδισε επίσης δύο ευρωπαϊκούς τίτλους Rallycross, αλλά και πέντε Παγκόσμια Κύπελλα Cross-Country, ενώ ως kit car συμμετείχε και στην κατηγορία F2 του WRC.